Tác giả: Ngọc Diệp
Ông Nguyễn Văn Khinh, ấp Cái Da, xã Hưng Lễ, huyện Giồng Trôm đang bón phân chăm sóc vườn dừa. (Ảnh: Ngọc Diệp)
Bến Tre là tỉnh nằm ở cuối dòng Cửu Long có diện tích dừa lớn nhất cả nước. Với những chuỗi giá trị toàn diện, cây dừa đã tạo ra hàng trăm dòng sản phẩm có giá trị, góp phần vào sự phát triển kinh tế của tỉnh. Hiện nay, sản phẩm từ dừa đã xuất khẩu đến nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Thời gian qua, bên cạnh việc nhân rộng diện tích vườn dừa, tỉnh Bến Tre ưu tiên thực hiện các chương trình, dự án hướng đến sản xuất dừa hữu cơ, đảm bảo chất lượng, an toàn khi sử dụng, đồng thời bảo vệ hệ sinh thái đối với cây trồng.
Nhằm thực hiện mục tiêu này, cùng với việc đẩy mạnh phát triển hoàn thiện chuỗi giá trị của ngành dừa, góp phần giảm thiểu rủi ro do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, đồng thời có những giải pháp thiết thực nhân rộng vùng nguyên liệu dừa sạch, Dự án AMD Bến Tre hỗ trợ Công ty Betrimex thực hiện mô hình Hợp tác công tư trồng dừa hữu cơ (organic). Theo đó, các tiêu chuẩn xây dựng vùng nguyên liệu dừa hữu cơ bao gồm: không sử dụng phân hóa học, không sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học, không chăn thả gia súc gia cầm trên vườn dừa và không sử dụng cầu cá trong vườn dừa. Thay vào đó, nguồn dinh dưỡng cho vườn dừa được sử dụng từ các loại phân hữu cơ, hữu cơ vi sinh.
Năm 2016, mô hình được triển khai thực hiện tại xã Hưng Lễ, huyện Giồng Trôm với hơn 400 hộ dân tham gia, trong đó có 126 hộ nghèo, cận nghèo, tổng diện tích hơn 250ha, kinh phí đầu tư hơn 1,2 tỷ đồng, từ nguồn vốn Qũy hợp tác công tư của Dự án AMD Bến Tre. Thông qua chuỗi liên kết thu mua - sản xuất - chế biến - xuất khẩu, mô hình hướng đến mục tiêu tăng thu nhập, tạo việc làm cho người dân, nhất là người nghèo ở nông thôn.
Ông Nguyễn Trúc Sơn - Giám đốc Dự án AMD Bến Tre cho biết: "Chúng tôi đã hỗ trợ cho công ty Betrimex - đây là một trong những công ty lớn hàng đầu trong sản xuất và chế biến các sản phẩm từ dừa. Theo phương pháp truyền thống trước đây thì người ta không chú trọng đến vùng trồng nguyên liệu. Cụ thể là nguyên liệu có tính tác động đến sức khỏe của con người đó là canh tác theo hướng hữu cơ. Công ty hướng dẫn nông dân theo phương pháp canh tác mới so với truyền thống. Khi có nguồn nguyên liệu dừa hữu cơ thì sản phẩm đáp ứng được nhu cầu thị trường, đặc biệt là thị trường xuất khẩu".
Theo ông Nguyễn Văn Khinh - ấp Cái Da, xã Hưng Lễ, trước đây, gia đình trồng dừa theo phương pháp truyền thống, không áp dụng khoa học kỹ thuật trong canh tác. Do sử dụng phân hóa học suốt thời gian dài nên đất bị bạt màu, vườn dừa kém phát triển, không mang lại hiệu quả kinh tế cao. Từ khi tham gia mô hình, gia đình được các nhà khoa học chuyển giao kỹ thuật trồng, chăm sóc dừa theo quy trình hữu cơ; đồng thời công ty Betimex hỗ trợ 100% phân bón, thuốc trừ sâu sinh học phù hợp tiêu chuẩn. Ngoài ra, Betrimex còn tổ chức nhiều đợt phun thuốc cho vườn dừa các hộ tham gia chương trình (định kỳ 4 lần/năm). Kinh phí đầu tư trung bình mỗi năm hơn 12 triệu đồng/ha. Bên cạnh đó, giá cả đầu ra luôn ổn định, cao hơn giá thị trường, đây chính là điều kiện để người dân yên tâm canh tác, gắn bó lâu dài với cây dừa.
Ông Nguyễn Văn Khinh chia sẻ: Tham gia trồng dừa hữu cơ được công ty và các nhà khoa học chuyển giao khoa học kỹ thuật đưa tận tới nông dân. Từ đó đến nay, cũng được vài năm rồi, tôi thấy đất đai màu mỡ hơn, còn dừa xanh tươi tốt hơn, kết quả rất cao. Trồng dừa sử dụng phân hữu cơ như thế này sẽ không ảnh hưởng đến môi trường, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và sức khỏe riêng bản thân mình. Tôi thấy tham gia trồng dừa hữu cơ organic rất có lợi cho người nông dân.
Gửi
Cán bộ kỹ thuật công ty Betrimex hướng dẫn bà Trương Thị Kén, xã Hưng Lễ, huyện Giồng Trôm kỹ thuật trồng dừa hữu cơ. (Ảnh: Ngọc Diệp)
Bà Trương Thị Kén cho biết, tham gia mô hình, ngoài việc yên tâm về giá cả đầu ra, gia đình còn được cán bộ phụ trách thường xuyên quan tâm, hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, cách phòng trừ sâu bệnh nên khắc phục được tình trạng bọ dừa tấn công, đặc biệt vấn đề rụng trái non cũng ít diễn ra. Thời gian qua, tình trạng hạn mặn kéo dài nhưng qua theo dõi, vườn dừa vẫn cho trái ổn định.
Với điều kiện tự nhiên là vùng nước lợ, cập sông Hàm Luông nên từ xưa đến nay, dừa là cây trồng chính của người dân xã Hưng Lễ, huyện Giồng Trôm. Toàn xã hiện có hơn 995 ha, chiếm 91% diện tích đất sản xuất. Tuy nhiên, trước đây, việc áp dụng khoa học kỹ thuật chăm sóc vườn dừa chưa được người dân nông thôn quan tâm. Bên cạnh đó, việc sản xuất còn nhỏ lẽ, manh mún, không thành lập tổ, nhóm hợp tác, cũng như chưa thực hiện ký hợp đồng dài hạn bao tiêu sản phẩm, dẫn đến tình trạng giá cả luôn bấp bênh, thường xuyên bị thương lái ép giá, nhiều lúc giá dừa xuống rất thấp, đây là những nguyên nhân làm cho đời sống những hộ trồng dừa gặp không ít khó khăn, đã có nhiều hộ chuyển đổi sang những loại cây trồng khác mang lại giá trị kinh tế cao hơn. Trước tình hình đó, địa phương đã tích cực vận động nhân dân tham gia tổ, nhóm hợp tác, thay đổi giống, tỉa thưa vườn dừa, kết hợp trồng xen, nuôi xen, nâng cao năng suất để giữ diện tích vườn dừa.
Ông Trương Văn Nguyền - Chủ tịch UBND xã Hưng Lễ, huyện Giồng Trôm cho biết: "Từ khi thực hiện chủ trương liên kết 4 nhà, nhằm phát triển vùng nguyên liệu dừa, địa phương phối hợp với Công ty Betrimex thực hiện chương trình canh tác dừa hữu cơ, góp phần mang lại hiệu quả kinh tế cho người nông dân. Từ 100 ha thực hiện thí điểm năm 2014, hiện nay, toàn xã có tổng số 414 hộ dân tham gia, với gần 300 ha. Các hộ dân đều hài lòng vì mô hình giúp cải thiện vườn dừa, nâng cao thu nhập, ổn định đời sống của người dân"
Ngoài hỗ trợ, đầu tư để người dân chăm sóc vườn dừa, thông qua việc xây dựng vùng nguyên liệu dừa hữu cơ, dự án AMD Bến Tre đã tạo ra hàng trăm việc làm cho người dân ở nông thôn trong các khâu vận chuyển, thu gom, phun xịt thuốc, sơ chế. Riêng đối với Công ty Betrimex, Dự án góp phần thực hiện mục tiêu mở rộng vùng nguyên liệu, phát triển chuỗi cung ứng nguyên liệu sạch, an toàn; đồng thời tạo mối liên kết bền vững giữa công ty và người nông dân trong việc phát triển chuỗi giá trị, hoàn thiện quy trình chứng nhận sản xuất hữu cơ cho ngành dừa.
Ông Nguyễn Trúc Sơn - Giám đốc Dự án AMD Bến Tre cho biết: "Dừa là cây trồng có thể thích ứng được trong điều kiện biến đổi khí hậu. Do đó, khi tác động đến chuỗi giá trị ngành dừa, chúng tôi đã giúp rất nhiều hộ nông dân, từ đó nâng cao được thu nhập và mục tiêu hướng đến cuối cùng của dự án là giảm nghèo. Trong việc xây dựng và hoàn thiện chuỗi giá trị ngành dừa của tỉnh Bến Tre, chúng tôi cũng góp phần cùng với nỗ lực của Đảng và Chính quyền, làm sao từ nay đến năm 2020 chuỗi giá trị ngành dừa xây dựng hoàn chỉnh, mang lại lợi ích lớn nhất là tác động đến tái cơ cấu ngành nông nghiệp, gia tăng giá trị sản phẩm nông nghiệp".
Có thể nói, mô hình trồng dừa hữu cơ do Dự án AMD Bến Tre phối hợp với công ty Betrimex thực hiện đã mang lại hiệu quả thiết thực, vì đã hướng người dân nông thôn áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường. Đặc biệt, người nông dân được quen dần với phương thức làm ăn mới, không còn sản xuất nhỏ lẽ, manh mún như trước đây. Bên cạnh đó, việc hỗ trợ địa phương giải quyết vấn đề lao động, đặc biệt là hộ nghèo chính là mục tiêu lâu dài mà dự án hướng đến.
