Tài liệu: “Kỹ thuật trồng dừa đạt hiệu qủa cao” – Phần II
1. Các giống dừa
Trên thế giới, ở Việt Nam, cũng như tại Bến Tre đều có nhiều giống dừa, bao gồm những giống lâu đời tại địa phương, một số giống nhập từ nước ngoài và các giống lai. Có thể phân thành hai nhóm chính:
- Thứ nhất là nhóm dừa cao, cây có thể cao đến 25m. Trái của nó được thu hái lúc bắt đầu khô và trước đây chủ yếu là để lấy dầu, nhưng hiện nay được chế biến công nghiệp thành nhiều loại sản phẩm khác nhau, nên nhóm dừa cao còn được gọi là dừa công nghiệp. Đặc tính chung của nhóm dừa này là thụ phấn chéo (tức là hoa cái của nó chủ yếu thụ phấn từ những cây dừa chung quanh). Do đó, nếu trong một cụm dừa có nhiều giống khác nhau, thì có khả năng đến 75% trái của những cây dừa này bị lai lẫn nhau. Nếu đủ ánh sáng và dinh dưỡng, mỗi năm, cây dừa công nghiệp có từ 12- 14 tàu lá mới (còn gọi là tàu dừa, mỗi tàu mọc cách nhau từ 26 đến 30 ngày), mỗi tàu lá sẽ có một lưỡi mèo và phát triển thành 1 buồng trái ; ngược lại, số buồng trái sẽ giảm. Đây là vấn đề rất quan trọng liên quan trực tiếp đến năng suất cho trái của cây dừa. Bà con nông dân cần lưu ý.
-Thứ hai là nhóm dừa lùn, vì có thân thấp, khoảng 10m đến 12 m. Trái của nhóm dừa nầy được thu hoạch lúc cơm dừa còn non (dừa nạo), chủ yếu để uống nước nên nhóm dừa lùn được gọi phổ biến là dừa uống nước. Đặc tính chung của nhóm dừa nầy là tự thụ phấn là chính. Nếu đủ ánh sáng và dinh dưỡng, mỗi năm cây dừa lùn có từ 15-18 tàu lá mới (thời gian ra mỗi tàu lá mới cách nhau từ 20-25 ngày), mỗi tàu lá sẽ có một buồng trái.
- Ngoài ra, còn có một số giống dừa lai như PB121, JVA1, JVA2,… Nhưng nông dân không nên tự chọn trái từ các cây lai này để làm giống, vì tính di truyền không ổn định.
2. Những giống dừa tốt cần được chọn trồng.
Cần chọn những giống có năng suất cao, ổn định, phù hợp với điều kiện canh tác ở địa phương và có giá trị kinh tế, được thị trường ưa chuộng. Trong đó, chú trọng chọn bốn giống đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn công nhận là:
- Nhóm dừa công nghiệp: dừa ta và dừa dâu (bao gồm dừa ta xanh, ta vàng và dừa dâu xanh, dâu vàng);
- Nhóm dừa uống nước: dừa xiêm và dừa ẻo (bao gồm dừa xiêm xanh, xiêm lục; dừa ẻo xanh, ẻo vàng, ẻo đỏ).
Riêng đối với các giống dừa nhập nội cũng như mốt số giống đang có giá bán cao như dừa dứa, dừa sáp, nếu chọn để trồng, cần nắm rõ nguồn gốc, đặc điểm di truyền, sự phù hợp với từng vùng đất và nhu cầu thị trường, để tránh các khó khăn sau nầy, nhất là khâu tiêu thụ.
3. Tuyển chọn giống dừa
Việc tuyển chọn giống dừa có tầm quan trọng hàng đầu. Vì riêng việc chọn đúng giống tốt để trồng, có thể nâng cao năng suất trái từ 30% đến 40%. Nếu chọn giống không đạt chuẩn, chắc chắn sẽ không đạt hiệu quả như mong đợi và việc cải tạo, trồng mới sẽ tốn rất nhiều thời gian, chi phí và công sức.
3.1. Cách chọn cây dừa mẹ để lấy trái giống:
Nên chọn những cây dừa mẹ có những đặc điểm tốt như sau :
- Tuổi cây mẹ phải đủ độ trưởng thành, đối với nhóm dừa công nghiệp, cây mẹ phải từ 10 đến 35 năm; đối với nhóm dừa uống nước, cây mẹ phải từ 8 đến 25 năm .
- Màu sắc lá phải đúng đặc trưng của giống, tán lá phân bố tròn đều, sẹo lá khít, mỗi cây có từ 25 tàu lá trở lên và xanh tốt.
- Cây khỏe mạnh, mọc thẳng, có nhiều quày, cổ quày to, không bị lạc bẹ.
- Năng suất trái phải cao: Đối với nhóm dừa công nghiệp, mỗi cây phải có từ 70 đến 100 trái trở lên trong một năm, cơm dừa tươi mỗi quả đạt ít nhất là 400 gram ; đối với nhóm dừa uống nước, mỗi cây phải có từ 100 đến 120 trái trở lên trong một năm. Năng suất của những cây dừa giống phải ổn định ít nhất 03 năm liên tục. Nếu có bị treo, thì không quá 03 tháng trong một năm.
- Chọn những cây thích ứng tốt với điều kiện sinh thái ở địa phương (như chống chịu tốt với phèn - mặn, ít sâu bệnh...).
* Lưu ý: Không nên chọn trái giống từ những cây mẹ được trồng ở những nơi có quá nhiều dinh dưỡng, như gần nhà, khu chăn nuôi. Vì cây con sau nầy nếu trồng ở những nơi kém dinh dưỡng hơn cây mẹ, sẽ ít trái .
3.2. Tiêu chuẩn chọn trái giống:
- Trái giống phải lấy từ những cây đã được tuyển chọn trong một cụm dừa tương đối đồng nhất về giống, để tránh bị lai tạp. (Nhất là đối với nhóm dừa công nghiệp);
- Trái phải chín, khi vỏ chuyển sang màu nâu, lắc nghe róc rách;
- Trái phải đúng đặc trưng của giống về màu sắc, hình dạng;
- Chọn trái cỡ trung bình trở lên, đầy đặn; loại bỏ những trái lép hay dị dạng, bị sâu bệnh.
4. Kỹ thuật ươm dừa giống.
Sau khi thu hái đem những trái dừa giống đã chọn vào chỗ mát để khoảng 10 ngày rồi tiến hành các bước tiếp theo như sau :
4.1. Chuẩn bị trước khi ươm: để giúp trái dừa giống dễ hút nước và nảy mầm nhanh với tỷ lệ cao, cần vạt một miếng vỏ có đường kính từ 5 đến 7 cm ở phần cuối cuống đối diện với mặt bằng nhất của trái, sau đó đem ngâm trong nước khoảng 10-15 ngày; hoặc ngâm nước 03 ngày rồi đem vào chỗ mát, tưới liên tục 7 ngày trước khi ươm.
4.2. Kỹ thuật ươm trái: Để có cây giống tốt, góp phần quyết định năng suất về sau của vườn dừa. Cần thực hiện theo trình tự sau:
- Chuẩn bị đất: Xới tơi đất, nhặt sạch cỏ. Phân thành luống có chiều rộng đủ để đặt 5-6 hàng trái khít nhau. Giữa các luống có rãnh rộng khoảng 30cm để đi lại chăm sóc và thoát nước.
- Đặt trái vào luống: Trái giống sau khi ngâm nước, được đem đặt vào luống, hướng nằm ngang khít nhau, quay chỗ vỏ được vạt lên trên và nâng cao hơn phần sau vài phân, lấp đất hoặc mụn chỉ xơ dừa ngập 2/3 trái. Trên một luống cần đặt cùng một loại giống và cùng một lúc. Để phòng ngừa bệnh thối mầm, có thể phun các loại thuốc gốc đồng như: Kasuran, COC 85, Norshield…sau khi đặt trái.
- Lúc nắng hạn nên tưới nước 2 lần/ngày và phải đậy phủ lá dừa lên mặt luống ươm để giữ ẩm, giãm cỏ dại, nhưng cũng không để bị úng.
- Lựa trái nảy mầm để ươm thành cây giống: Khi trái đã mọc mầm khoảng 6cm, bắt đầu chọn lựa những trái mọc mầm sớm, mầm khỏe, thẳng, đúng màu giống, không dị tật và không bị bệnh để đem ươm thành cây giống. 3 tháng sau cần loại bỏ hẳn những trái chưa nảy mầm hoặc có mầm ốm yếu, bệnh tật. Thường tỉ lệ loại bỏ khoảng 25-30%.
4.3. Ươm cây dừa con (ươm từ dừa nảy mầm thành cây giống):
- Liếp ươm phải được chuẩn bị trước ít nhất 10 ngày bằng cách xới đất cho tơi, bổ sung thêm mụn dừa trộn phân hữu cơ. Phân thành luống có bề ngang ươm được 3 hàng cây con (mỗi cây cách nhau từ 50cm đến 60 cm), giữa các luống có lối đi lại để chăm sóc và thoát nước. Đem những trái nảy mầm đã được chọn đặt nằm ngang vào liếp, mầm hướng thẳng lên trên và lấp đất vừa ngang gốc.
- Nếu có điều kiện, thì nên ươm cây con trong túi nhựa chuyên dùng. Cách làm như sau: trộn mụn dừa với phân hữu cơ theo tỉ lệ 5/1. Cho hỗn hợp đã trộn vào một phần ba túi, đưa quả dừa giống vào để nằm ngang như ươm ngoài liếp, cho tiếp mụn dừa và phân hữu cơ đã trộn vào ém chặt chung quanh nhưng không để ngập quả dừa,xếp các túi khít nhau thành luống và tưới nước như ươm ngoài liếp.
- Chăm sóc:
+ Bón phân: Bón lót phân Super lân hoặc lân nung chảy với liều lượng 100gam/cây. Ngoài ra, có thể trộn phân Urea và Clorua Kali, theo tỉ lệ 1:1, bón vào tháng thứ 2 và tháng thứ 4 sau khi ươm, liều lượng bón mỗi lần cho một cây từ 40 đến 50 gam.
+ Tưới nước đủ ẩm, làm sạch cỏ dại.
+ Thường xuyên theo dõi chặt để kịp thời phòng trị dứt các loại sâu bệnh trước khi đem trồng như: Bệnh thối đọt, cháy đốm lá, rệp dính, nhện đỏ,...
Thời gian ươm cây con thường khoảng 5 đến 6 tháng thì đem trồng.
4.4. Tiêu chuẩn chọn cây dừa con để trồng.
Chọn những cây khoẻ mạnh, chỉ có một mầm và thẳng, gốc và thân mập; không bị sâu, bệnh và dị dạng, trên cây có từ 5 đến 6 lá xanh tốt. Cần kiên quyết loại bỏ các cây yếu, dị dạng, bị sâu bệnh, vì các cây này sẽ không cho kết quả tốt về sau. Thường số cây con bị loại bỏ ở giai đoạn nầy khoảng 10% đến 15% .
Bà con nên có sổ ghi chép để theo dõi suốt quá trình từ lúc chọn cây mẹ lấy trái giống, đến các giai đoạn ươm, đem trồng và chăm bón sau nầy.
HHD Bến Tre
Trung tâm KN - KN Bến Tre
