Ngày 26/01/2024, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hànhQuyết định số 431/QĐ-BNN-TT về việc phê duyệt Đề án phát triển cây công nghiệp chủ lực đến năm 2030 (gồm các cây: cà phê, cao su, chè, điều, hồ tiêu, dừa). Với mục tiêu phát triển bền vững các cây công nghiệp chủ lực đến năm 2030, trong đó có cây dừa, với sản lượng phấn đấu đạt từ 2,1-2,3 triệu tấn.
Rừng dừa Bến Tre nhìn từ trên cao.
Thời gian qua, xuất khẩu ngành dừa của Việt Nam đạt hơn 900 triệu USD/năm và có tiềm năng rất lớn. Qua đó, góp phần nâng cao giá trị kim ngạch xuất khẩu ngành nông lâm thủy sản, hiệu quả sản xuất, đời sống dân cư nông thôn và bảo vệ môi trường.
Tại Bến Tre, cây dừa từ lâu đã được xác định là cây trồng chủ lực của tỉnh. Cùng với các tỉnh ĐBSCL, tỉnh Bến Tre đã phát triển rất nhiều mặt hàng có giá trị từ dừa. Toàn tỉnh hiện có gần 80 ngàn ha trồng dừa (chiếm hơn 40% diện tích trồng dừa của cả nước), trong đó dừa công nghiệp chiếm khoảng 75%, còn lại là dừa uống nước.
Bến Tre hiện có hơn 200 sản phẩm được sản xuất, chế biến từ dừa phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu. Tính đến nay, các sản phẩm từ dừa của Bến Tre đã xuất khẩu sang 90 quốc gia và vùng lãnh thổ. Thị trường xuất khẩu các sản phẩm từ dừa tiếp tục được các doanh nghiệp giữ vững và mở rộng, kim ngạch xuất khẩu ước hơn đạt 500 triệu USD mỗi năm, với các sản phẩm chủ lực như: Cơm dừa nạo sấy, sữa dừa, nước dừa đóng hộp, kẹo dừa, thạch dừa, than hoạt tính, chỉ xơ dừa, dầu dừa… Giá trị sản xuất ngành chế biến dừa năm 2023 ước đạt 3.750 tỷ đồng, tăng 2,74% so với cùng kỳ, chiếm 9,57% giá trị sản xuất công nghiệp toàn tỉnh.
Ông Trần Ngọc Tam - Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre phát biểu tại Hội thảo khoa học ngành dừa với chủ đề “Bến Tre phát triển xanh và bền vững hướng tới Net Zero” tháng 8/2024.
Mặc dù có nhiều đóng góp lớn đối với kinh tế của tỉnh, ngành dừa vẫn còn tồn tại một số hạn chế nhất định. Sự liên kết lỏng lẻo trong quan hệ thương mại giữa các tác nhân trong chuỗi giá trị, công nghệ chế biến chưa cao, năng lực chế biến chưa được phát huy tối đa, các sản phẩm chế biến còn thiên về sản phẩm thô, một số sản phẩm chế biến lệ thuộc quá lớn vào thị trường Trung Quốc, thiếu cân đối nguồn nguyên liệu cho chế biến nội tỉnh và năng lực vốn để nâng cấp công nghệ còn kém là những hạn chế quan trọng nhất...
Nhằm vượt qua khó khăn, phát huy tiềm năng, lợi thế các vùng sinh thái; sử dụng tối đa các sản phẩm phụ trong quá trình sản xuất, chế biến các sản phẩm cây dừa, tỉnh Bến Tre đã có những chính sách, chủ trương và định hướng để khai thác tối đa giá trị cây dừa.
Theo đề án phát triển cây công nghiệp chủ lực đến năm 2030, tỉnh Bến Tre đặt mục tiêu trong giai đoạn 2024-2025, sẽ phát triển ổn định 79.000 ha dừa. Xây dựng vùng sản xuất tập trung dừa, gắn với phát triển chuỗi giá trị, ứng dụng công nghệ cao, sản xuất tuần hoàn và chế biến sâu các sản phẩm dừa.
Trong đó, phát triển 1.500 ha dừa hữu cơ nâng tổng diện tích dừa hữu cơ toàn tỉnh lên 20.000 ha; diện tích dừa được cấp mã số vùng trồng khoảng 2.000 ha; cải tạo 1% vườn dừa kém hiệu quả, vườn dừa lão để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm dừa. Giá trị ngành sản xuất chế biến dừa tăng bình quân từ 17,2%/năm; kim ngạch xuất khẩu dừa tăng bình quân 23,58%/năm, đạt khoảng 1 tỷ USD.
Giai đoạn 2026-2030, tỉnh Bến Tre duy trì và phát triển ổn định 80.000 ha dừa. Trong đó, phát triển 5.000 ha dừa hữu cơ nâng tổng diện tích dừa hữu cơ toàn tỉnh lên 25.000 ha; diện tích dừa được cấp mã số vùng trồng khoảng 6.000 ha; cải tạo 5% vườn dừa kém hiệu quả, vườn dừa lão...
Để đạt được các mục tiêu trên, UBND tỉnh Bến Tre đã chỉ đạo các sở, ngành, UBND các huyện, thành phố và các đơn vị liên quan thường xuyên cập nhật thông tin, các quy định về xuất nhập khẩu dừa của các quốc gia trên thế giới để thông tin kịp thời đến doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu dừa. Đồng thời, vận động, khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ dừa, qua đó góp phần thúc đẩy sự tăng trưởng ngành dừa nói riêng, ngành nông nghiệp nói chung.
Các sở ban ngành tỉnh tập trung xây dựng vùng sản xuất tập trung gắn với phát triển chuỗi giá trị dừa. Đẩy nhanh tiến độ xây dựng chuỗi giá trị dừa, phát triển sản xuất dừa hữu cơ, xây dựng mã số vùng trồng dừa tươi để đáp ứng nhu cầu tối đa nguyên liệu dừa chất lượng phục vụ cho chế biến, xuất khẩu của các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh.
Tập trung xây dựng hệ sinh thái doanh nghiệp đủ mạnh, chủ động tham gia vào chuỗi giá trị dừa, giữ vai trò hạt nhân kết nối thị trường; chia sẻ lợi ích, rủi ro giữa các tác nhân trong chuỗi. Tăng cường hoạt động khuyến công, công tác hỗ trợ các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, đầu tư đổi mới máy móc thiết bị, công nghệ chế biến dừa có giá trị gia tăng cao...
