Dự án “Du nhập trồng và phát triển 500ha dừa dứa tại Bến Tre” với tổng vốn đầu tư 1,917 tỷ đồng, trong đó vốn sự nghiệp KHCN 814 triệu đồng, vốn dân 1,103 tỷ đồng, theo dự kiến, sẽ thực hiện từ tháng 6-2006 đến tháng 6-2009. Nhưng đến tháng 9-2006, dự án mới được thông qua, tháng 11 mới được chính thức khởi động.
Dừa giống
Do triển khai chậm, lại vào thời điểm mùa khô, một số vùng dự án nước mặn đã bắt đầu xâm nhập, cây giống trong hợp đồng đã trễ hạn, không đủ số lượng nên việc cung cấp giống, xuống giống gặp nhiều khó khăn, phải chia thành 2 đợt trồng cách nhau gần 6 tháng. Dự án sẽ thực hiện theo 2 giai đoạn, giai đoạn 1 xây dựng mô hình 50ha (từ 2006-2007); hỗ trợ dân về cây giống, phân, thuốc trừ sâu, có thu hồi vốn. Giai đoạn 2: bắt đầu nhân rộng thêm 450ha (từ 2008-2009), bằng nguồn vốn của dân hoặc vốn vay ngân hàng. Tuy nhiên, sau đó lãnh đạo Sở KH&CN quyết định bước đầu tập trung vốn sự nghiệp KH&CN hỗ trợ thực hiện giai đoạn xây dựng mô hình, rồi mới triển khai tiếp giai đoạn còn lại.
Dự án đạt được kết quả gì sau hơn 2 năm triển khai?
Nhìn chung, ngành chức năng đã hoàn thành tốt giai đoạn xây dựng mô hình, du nhập cây giống bảo đảm chất lượng. Cung cấp 10.000 cây giống để trồng mới được 50ha dừa dứa ở Giồng Trôm, Châu Thành, Mỏ Cày với trên 136 hộ nông dân tham gia. Ngoài ra, do ảnh hưởng lan rộng của dự án, đã có nhiều nông dân các địa phương khác trong tỉnh tự tìm đến Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ, trực thuộc Sở KH&CN xin tài liệu, đặt mua cây giống và đã trồng được trên 20 ha với 4.000 cây giống. Đó là chưa kể số người đến Trung tâm Sản xuất thực nghiệm Đồng Gò, Trung tâm Giống cây trồng tỉnh, một số vườn ươm ở Chợ Lách, Mỏ Cày, Giồng Trôm, Thị xã mua cây giống về tự trồng. Để hỗ trợ nông dân, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ đã tổ chức 3 lớp tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu hại cho 75 hộ nòng cốt và trên 40 hộ dự thính; hình thành được 9 tổ khoa học kỹ thuật sinh hoạt lồng ghép với câu lạc bộ nông dân; xây dựng qui trình trồng dừa dứa xen canh, chuyên canh; tạo được 11 mô hình trình diễn ở 11 xã của 3 huyện. Kết quả, tỷ lệ cây trồng sống đạt 98,65%, phát triển khá tốt 80,90%. Đây là kết quả bước đầu khá thành công so chỉ tiêu dự án: 70% cây sống và phát triển tốt.
Về khả năng nhân rộng của dự án?
Hiện cây dừa dứa đã thích nghi tốt với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của cả vùng nước ngọt, lợ ở Bến Tre. Cây phát triển không thua kém với những loại dừa uống nước khác trong tỉnh. Kỹ thuật trồng, chăm sóc được người dân tiếp thu nhanh. Kết quả kiểm tra 136 hộ tham gia dự án đã minh chứng muốn cây dừa tốt thì phải tuân thủ nghiêm ngặt qui trình kỹ thuật cùng với kinh nghiệm lâu năm của người trồng. Đa số hộ dân đều chấp hành qui định của dự án, tuân thủ tốt các hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật, kịp thời khắc phục những thiếu sót khi phát hiện.
Cây dừa đã phát triển tốt, có khả năng nhân rộng trong toàn tỉnh. Qui trình trồng phù hợp với truyền thống, kinh nghiệm của nhà vườn, được người dân đồng tình cao. Các nội dung, mục tiêu dự án giai đoạn xây dựng mô hình thực hiện đạt vượt kế hoạch, đúng tiến độ, kết thúc sớm so dự kiến.
Để có thị trường ổn định khi dự án kết thúc, cần có chính sách ưu đãi về thuế, vốn đối với các cơ sở thu mua, chế biến. Về lâu dài, có cơ sở sản xuất thử một số sản phẩm dừa dứa để phục vụ du lịch trong nước và xuất khẩu.
