“Ồ, đẹp quá!” Choáng ngay với hàng trăm chiếc đèn lồng đong đưa rợp trời trước khu trung tâm lễ hội. “Có phải chúng được làm bằng nguyên liệu dừa? Nhưng làm từ bộ phận nào của cây dừa? Chưa nơi đâu thấy nhiều đến thế”. Hầu hết những vị khách Tây và không ít người đến tham quan còn lạ lẫm với cây dừa đến từ các tỉnh và thành phố khác cũng đều ngạc nhiên như thế. Một số trẻ em thích thú, sau hồi lâu quan sát kỹ mới phát hiện rồi reo lên: “Cọng chà dừa đó!”
Tháp hàng thủ công mỹ nghệ từ dừa
Thật bình thường, đơn giản. Song, mặt hàng ấy phải cần chút khéo léo, sáng tạo mà trước nhất là niềm yêu thích, say mê của người tạo nên. Nếu trước đây, một trong số những nguyên liệu trên chủ yếu làm củi đốt hay rác thải thì giờ đây, tất cả đều trở thành sản phẩm có giá trị về kinh tế, thẩm mỹ và văn hoá.
Ngay cổng khu Lễ hội Dừa, hai nửa trái dừa khổng lồ mở ra, phơi lớp cơm dừa đầy đặn, trắng phêu phếu. Tò mò hơn tí ta sẽ nhận ra sự tinh tế và óc sáng tạo ở lớp gáo dừa bên ngoài toàn bộ được đan bằng chỉ xơ dừa.
Bước vào bên trong khu Lễ hội, mọi người gần như bị cuốn hút bởi hơn ngàn mẫu sản phẩm được “biến hoá” từ thân, lá, quả, chà, cho đến cơm dừa, nước dừa, gáo dừa, chỉ xơ dừa, mụn dừa, cọng lá dừa… Ban tổ chức Lễ hội cho biết, chỉ riêng sản phẩm dừa đặc trưng đã có đến hơn 60 gian hàng đến từ khắp các huyện, thị. Hàng lưu niệm là loại thủ công mỹ nghệ từ dừa dễ dàng biến hoá ra nhiều hình, mẫu thú vị và lạ mắt. Chúng chủ yếu được mài, khắc, gọt tỷ mỷ từ vỏ trái dừa, gáo dừa, thân dừa để tạo nên các hình thể như hàng trang sức, đũa, muỗng, nĩa, trâm cài tóc, lược chải tóc, ghe, thuyền, xe, bàn, ghế, bộ bình trà, chén, tô… Năm Kỷ Sửu, chủ đề tập trung vào con trâu – con vật có vai trò quan trọng trong nền nông nghiệp lúa nước Việt Nam. Con trâu được kết hoàn toàn từ nguyên liệu chỉ xơ dừa của Năm Công (huyện Chợ Lách), và đặc biệt là tác phẩm thủ công mỹ nghệ từ thân cây dừa gồm có trâu mẹ, trâu tía và trâu con đang nằm nhai cỏ của nghệ nhân Ba Bình An (thị xã). Chúng quây quần bên nhau thể hiện mong muốn của con người về sự ấm no, hạnh phúc nơi làng quê yên bình.
Lễ hội càng ấn tượng bởi nhiều mẫu thủ công mỹ nghệ dừa được đăng ký Guiness Việt Nam như bức tranh thảm xơ dừa khổng lồ có hình cầu Rạch Miễu và hai cô gái mặc áo dài Việt Nam, kích thước 6mx12m, được làm từ 450 kg chỉ xơ dừa; chiếc bình khổng lồ cao trên 3 mét được ghép từ nhiều mảnh gáo dừa nho nhỏ xếp đều nhau; khay lễ làm từ thân cây dừa… Những mặt hàng bánh kẹo chế biến từ dừa cũng góp phần tôn vinh cây dừa Bến Tre như viên kẹo dừa kỷ lục của Công ty Đông Á nặng 600 kg. Ngoài ra, chiếc bánh phồng Thiên Long hấp dẫn với năm lớp bánh thơm phưng phức mùi nước cốt dừa. Nó có hình tròn viên mãn như mặt trăng đêm rằm với đường kính hai mét (so chiếc bánh thông thường chỉ có 3 tấc). Đặc biệt, với nguyên liệu nước cốt dừa, chiếc bánh càng trở nên béo và thơm ngon rất đặc trưng. Những người làm ra chiếc bánh cho biết bánh dùng để dâng cúng các bậc tiền hiền, những người có công từ thời khai thông mở cõi, có công kết tinh nền văn hoá tinh hoa dân tộc nói chung và những con người hàng mấy trăm năm trên đất cù lao đã yêu quý, giữa đất, giữ dừa cho quê hương.
Giá trị không dừng lại ở vẻ đẹp thẩm mỹ, lạ mắt, đa dạng và đậm đà bản sắc làng quê Bến Tre mà còn là tình yêu thiết tha, là tâm hồn đầm thắm, thuỷ chung và sự khát khao vươn xa của con người nơi đây. Họ gồng mình gắn bó đời tần tảo với từng cây dừa xứ sở qua mỗi chặng thăng trầm của lịch sử. Và chính cây dừa cũng mấy bận khiến họ lao đao. Thế nên hôm nay, đến với Lễ hội Dừa, mỗi người chúng ta đều có chung một cảm giác về xứ dừa và con người nơi đây đang đổi thay nhiều quá.
