Tác giả: Pedro Vieira de Azevedo, Inajá Francisco de Sousa,Bernardo Barbosa da Silva,Vicente de Paulo Rodrigues da Silva
Ảnh minh họa (Internet)
Tóm tắt
Các thí nghiệm đồng ruộng được tiến hành ở vùng nhiệt đới để xác định hiệu quả sử dụng nước (WUE: water-use efficiency), năng suất (Y: yield) và thoát hơi nước (ET: evapotranspiration) của vườn dừa Xiêm Lùn 6 năm tuổi (Cocos nucifera L.). Ba mức nước đã được áp dụng trong các ô có chín cây dừa. Các nghiệm thức tưới được ký hiệu là T:50, T:100 và T:150 lần lượt nhận được 50, 100 và 150 Lít nước/cây/ngày. Sự thoát hơi nước thực tế thu được bằng phương pháp cân bằng nước trong đất (SWB: the soil water balance). Năng suất và hiệu quả sử dụng nước được đánh giá theo số buồng trên cây, số quả trên cây và lượng nước trên quả. Việc áp dụng SWB dẫn đến giá trị ET trung bình hàng ngày là 2,5; 2.9 và 3.2 mm/ngày đối với xử lý tưới lần lượt là T:50, T:100 và T:150, trong khi ET tích lũy thay đổi từ 900 đến 1100 mm khi xử lý tưới tăng từ T:50 lên T:150. Kết quả cũng cho thấy giá trị ETcao hơn vào đầu và cuối năm và thấp hơn vào giữa thời gian thử nghiệm. Việc áp dụng một lượng nước tưới cao không nhất thiết dẫn đến năng suất trái dừa cao. Sự thoát hơi nước, năng suất trái và hiệu quả sử dụng nước bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi lượng nước tưới cho cây dừa. Giá trị WUE giảm khi tăng mực nước tưới cho tất cả các thông số năng suất.
Giới thiệu
Dừa xiêm Xanh lùn có rất nhiều công dụng, chủ yếu dùng để uống hoặc ăn chay, trong khi các giống dừa cao được dùng nhiều hơn để làm dầu dừa và các sản phẩm chế biến khác. Dầu dừa chiếm một vị trí quan trọng trên thị trường quốc tế (Jones, 1991). Dừa là loài cọ duy trì sinh kế của hàng triệu người dân ở các vùng ven biển của vùng nhiệt đới (Upadhyay et al., 2004). Yếu tố môi trường chính hạn chế sản lượng dừa là thiếu nước (Murray, 1977). Theo Prasada Rao (1986) hạn hán làm lá dừa bị thương và làm giảm năng suất trong vài tháng.
Cây dừa được trồng khắp Brazil, chủ yếu ở vùng đông bắc nơi có điều kiện đất đai và khí hậu thuận lợi hơn. Mặc dù vậy, năng suất quốc gia vẫn còn hạn chế và không đủ cung cấp cho nhu cầu thị trường nội địa. Điều này có thể là do một số yếu tố như quản lý nước có kế hoạch không phù hợp, dẫn đến phân phối nước không đồng đều và do đó làm giảm năng suất quả. Một số lượng đáng kể các giống dừa, bao gồm cả dừa Lùn và Cao, được trồng ở Brazil.
Tầm quan trọng kinh tế to lớn của trái dừa đối với các nước nhiệt đới đã dẫn đến một số nghiên cứu. Kasturibal và cộng sự. (1988) đã phân tích tác động của các biến khí tượng nông nghiệp đối với sự phát triển căng thẳng ở cây dừa. Jayakumar và cộng sự. (1988) ghi nhận hệ số cây trồng thay đổi từ 0,54 đến 0,70(*) và lượng bốc hơi trung bình ngày là 3,3 mm/ngày. Arachchi (1998) đã thu được tốc độ thoát hơi nước là 2,52 ± 1,12 mm/ngày ở cây dừa 15 tuổi trong thời kỳ khô hạn trong một thí nghiệm thực địa được thực hiện để điều tra hệ thống tưới nhỏ giọt phù hợp trên đất sỏi. Cây dừa yêu cầu khí hậu nóng với nhiệt độ không khí trung bình là 22–32 °C, bức xạ mặt trời tới là 300–900 W/m 2, độ ẩm không khí tương đối từ 60–90%, lượng mưa trung bình trên 1500 mm phân bố khá đều trong năm và thời gian nắng hàng năm là 2000 giờ (Child, 1974). Nghiên cứu đó cũng chứng minh rằng nhiệt độ không khí cao hơn sẽ làm tăng tốc độ thoát hơi nước cũng như gió mạnh và nhiệt độ không khí dưới 15 °C và độ cao trên 700 m sẽ dẫn đến thiệt hại cho các giai đoạn hiện tượng ra hoa và đậu quả.
Việc thiếu các nguồn nước sẵn có để tưới tiêu là một vấn đề nghiêm trọng ở nhiều khu vực trên thế giới. Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng hiệu quả sử dụng nước là một công cụ quan trọng để cải thiện nền nông nghiệp bền vững ở các vùng được tưới tiêu (Azevedo et al., 2003). Tuy nhiên, các nghiên cứu về ước tính WUE cho vườn dừa vẫn còn ở giai đoạn đầu.
Quản lý tưới tiêu hợp lý cho cây dừa dẫn đến năng suất tối đa và thu hoạch trái liên tục. Do đó, điều cần thiết là phải quản lý đầy đủ loài cọ đó, chủ yếu ở các vùng nhiệt đới nơi nó được trồng rộng rãi hơn. Hơn nữa, thông tin về ảnh hưởng của lượng nước tưới đến năng suất dừa vẫn chưa được biết. Vì vậy, mục tiêu của nghiên cứu này là đánh giá khả năng thoát hơi nước, năng suất và hiệu quả sử dụng nước của cây dừa xiêm lùn, được trồng ở các mực nước khác nhau trong điều kiện khí hậu nhiệt đới.
Địa điểm và phương pháp thí nghiệm -> vào bản gốc
Kết luận
Việc áp dụng lượng nước tưới cao hơn không dẫn đến năng suất trái dừa cao hơn. Lượng nước tưới tăng từ 50 lên 100 L/cây/ngày dẫn đến năng suất quả tăng khoảng 12% trong khi tăng từ 100 lên 150 L/cây/ngày chỉ tăng 3,2%. Mặc dù không có ý nghĩa thống kê, nhưng hiệu quả sử dụng nước và năng suất tính theo số chùm trên cây và số quả trên cây của cây dừa giảm khi lượng nước tưới tăng.
Sự nhìn nhận
Nghiên cứu này được hỗ trợ một phần bởi Hội đồng Nghiên cứu Khoa học và Công nghệ Quốc gia, CNPq/Braxin. Các tác giả xin cảm ơn Công ty Nghiên cứu Nông nghiệp và Động vật Brazil, EMBRAPA, đã cho phép sử dụng cơ sở vật chất gồm Phòng thí nghiệm, Thư viện và Trạm thí nghiệm thực địa. Các tác giả cũng xin cảm ơn các nhà nghiên cứu Cintra FLD từ Embrapa Tabuleiros Costeiros và Aguiar Netto, AO từ Đại học Liên bang Sergipe, SE, Brazil.
(*) Hệ số cây trồng là đặc tính của thực vật được sử dụng để dự đoán sự thoát hơi nước (ET). Hệ số cây trồng( Kc ) là tỷ lệ ET quan sát được đối với cây trồng được nghiên cứu so với tỷ lệ quan sát được đối với cây trồng tham chiếu được hiệu chỉnh tốt trong cùng điều kiện.
