Nguyễn Thị Thủy – Giám đốc Trung tâm Dừa Đồng Gò, Ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội Dừa Bến Tre
Dừa uống nước thuộc nhóm giống dừa lùn, có đặc điểm chung là thân cây nhỏ, thấp, tán lá hẹp, trái sai, nước ngọt, cơm dừa mỏng, hàm lượng dầu thấp nên chỉ thích hợp cho dùng để giải khát. Những năm gần đây do nhu cầu chuyển đổi cơ cấu cây trồng, không chỉ ở đồng bằng sông Cửu Long mà nhiều địa phương trong cả nước đều phát triển diện tích trồng dừa. Do vậy mà thị trường dừa giống cũng sôi động theo, đặc biệt là giống dừa uống nước đang rất được quan tâm. Để chọn mua được giống tốt phù hợp với mục đích sử dụng, người trồng dừa cần lưu ý một số vấn đề sau:
1. Tên gọi giống dừa
Dừa uống nước rất đa dạng về giống, tên gọi của giống cũng có chút khác nhau ở từng vùng, từng địa phương do cách cảm nhận của con người về hình thái bên ngoài hoặc theo nguồn gốc xuất xứ của giống. Có lẽ từ thời xa xưa giống dừa uống nước đầu tiên được phát hiện ở nước ta có nguồn gốc từ Thái Lan nên được gọi là dừa “Xiêm xanh”. Từ đó, người ta thường dùng từ “Xiêm” để đặt tên cho hầu hết các giống dừa uống nước tìm thấy được ở Việt Nam như: Xiêm đỏ, Xiêm lục, Xiêm lửa …; Hoặc dừa Ẻo (hay dừa chùm) để chỉ giống dừa cho trái nhỏ xíu, sai oằn ….
Gần đây trên thị trường xuất hiện một số hình ảnh quảng cáo giống dừa ngoại, hoặc lợi dụng hình ảnh của một vài cây dừa có khả năng cho trái cao hơn những cây khác trong quần thể để quảng cáo, khiến người mua lầm tưởng đó là những giống dừa “siêu trái” có khả năng cho “siêu lợi nhuận”. Vậy nên, khi chọn mua dừa giống người trồng dừa không nên vội vàng mà phải cẩn thận tìm hiểu kỹ các thông tin về giống.
2. Độ đồng đều về màu sắc và hình dạng của cây dừa giống
Dừa là cây sinh sản hữu tính, đặc biệt trong điều kiện sản xuất giống dừa của nước ta hiện nay chưa có vườn giống nào được cách ly an toàn về mặt không gian, nên khả năng lai tạp do thụ phấn chéo là rất lớn. Mỗi giống dừa đều có màu sắc và hình dạng đặc trưng riêng, dẫn đến cây con trong vườn ươm cũng có những điểm khác nhau, nhưng đặc điểm chung của các giống dừa uống nước trong vườn ươm là thân thấp, lá ngắn, thân (kể cả lá) có màu tương đồng với màu của trái dừa khi còn tươi. Khi sản xuất giống dừa, ngoài việc tuyển chọn trái giống ra thì khâu loại trừ những cây con bị lai tạp ở giai đoạn vườn ươm là hết sức quan trọng. Việc tuyển này tùy thuộc vào khả năng chuyên môn và kinh nghiệm của từng nhà sản xuất giống. Vì vậy, khi mua giống dừa nói chung, giống dừa uống nước nói riêng người trồng dừa phải chú ý đến độ đồng đều về màu sắc và hình dạng của từng giống, hoặc nên chọn mua ở các cơ sở bán cây giống đáng tin cậy để có được cây dừa giống đạt chất lượng cao.
* Ví dụ:
- Giống dừa Xiêm lửa trái có màu vàng cam thì thân cây con cũng có màu vàng cam.
- Tương tự, với giống dừa Ẻo nâu vỏ trái có màu nâu thì thân cây con cũng có màu nâu.
* Lưu ý, những hình ảnh quảng cáo sau đây cho thấy màu sắc và hình dạng của cây con không giống với cây mẹ:
- Cùng một cây dừa mẹ có trái màu xanh được quảng cáo cho 2 giống dừa:
1) Ở hình bên trái cây dừa con có thân màu vàng nhạt;
2) Ở hình bên phải cây dừa con có thân màu xanh nâu.
- Cây dừa mẹ có trái màu nâu được quảng cáo cho cây dừa con có thân màu xanh.
3. Năng suất và kích cỡ trái dừa
Đối với cây dừa nói chung, dừa uống nước nói riêng năng suất thường tỉ lệ nghịch với kích thước của trái, năng suất trái càng cao thì kích thước trái càng nhỏ. Đặc biệt, dừa uống nước rất đa dạng về giống với kích thước trái từ trung bình đến nhỏ. Kích thước trái dừa của từng giống cũng thay đổi tùy thuộc vào từng mùa, từng điều kiện canh tác. Vào thời điểm mùa treo, số trái đậu trên quày ít, kích thước trái dừa sẽ lớn hơn so với bình thường. Ở những vùng đất xấu (nhiễm phèn, mặn …) kích thước trái dừa cũng sẽ nhỏ hơn so với những vùng có điều kiện thiên nhiên ưu đãi khác.
4. Đặc điểm của một số giống dừa uống nước phổ biến trên thị trường hiện nay
- Dừa Xiêm xanh (còn có tên gọi là dừa Xiêm lùn): Là giống dừa uống nước phổ biến nhất ở Bến Tre nói riêng và ở Việt Nam nói chung, ra hoa sớm sau khoảng 2,5 - 3 năm trồng (có nơi chỉ ra hoa sau 2 năm trồng), năng suất bình quân 140-150 trái/cây/năm, vỏ mỏng có màu xanh, nước có vị ngọt thanh (Brix: 7 – 7,5%), thể tích nước 200-350 ml/trái. Thương hiệu “Dừa Xiêm Bến Tre” được hình thành nhờ chất lượng thơm ngon của giống dừa này.
- Dừa Xiêm đỏ: Là giống dừa uống nước phổ biến thứ nhì sau dừa Xiêm xanh, ra hoa sớm sau khoảng 2,5 - 3 năm trồng, năng suất bình quân 140-150 trái/cây/năm, vỏ trái mỏng có màu nâu đỏ, nước có vị ngọt thanh (Brix: 7 – 7,5%), thể tích nước 200-350 ml/trái, cũng có chất lượng ngon không kém dừa Xiêm xanh.
- Dừa Xiêm lục (có nơi gọi là dừa Xiêm chu, do vỏ trái ở phần cuối hơi nhô ra): Là giống dừa uống nước có chất lượng ngon, ra hoa rất sớm sau khoảng 2 năm trồng, năng suất bình quân 150-160 trái/cây/năm, vỏ trái rất mỏng có màu xanh đậm, nước rất ngọt (Brix: 8 - 9%), thể tích nước 200-300 ml/trái. Giống dừa này được phát hiện tại Hội thi cây trái ngon an toàn tỉnh Bến Tre lần thứ VI-2006. Đây là giống dừa uống nước có chất lượng ngon nhất được phát hiện ở nước ta cho đến thời điểm hiện nay. Do đặc điểm cho trái rất sớm, nước rất ngọt nên giống dừa này ngày càng được ưa chuộng trên thị trường. Tuy nhiên, do vỏ mỏng nên khó bảo quản trong quá trình vận chuyển đi xa.
- Dừa Xiêm lửa: Là giống dừa uống nước cho trái sớm, ra hoa sau khoảng 2,5 – 3 năm trồng, vỏ trái có màu vàng cam, vỏ mỏng, năng suất bình quân 140-150 trái/cây/năm, nước ngọt (Brix: 7 – 7,5%), thể tích nước 200 -300 ml. Giống dừa này ngoài chất lượng ngon nó còn có màu sắc đẹp thích hợp để phát triển du lịch sinh thái dừa.
- Dừa Tam Quan (còn gọi là dừa Xiêm vàng): Là giống dừa uống nước có màu sắc đẹp, có nguồn gốc từ Tam Quan (Hoài Nhơn, Bình Định), ra hoa sau khoảng 3 năm trồng, năng suất bình quân 100 -120 trái/cây/năm, vỏ trái mỏng có màu vàng sáng, nước có vị ngọt thanh (Brix: 7 – 8%), thể tích nước 200-350ml/trái. Dân gian cho rằng nước dừa Tam Quan tính mát nên thường dùng để chữa bệnh. Tuy nhiên, do năng suất không cao nên hiện nay giống dừa này chỉ được trồng với số lượng không nhiều ở đồng bằng sông Cửu Long và một vài nơi ở vùng duyên hải Miền Trung Việt Nam.
- Dừa Ẻo nâu (còn gọi là dừa chùm, có nơi gọi là dừa Dâu): Là giống dừa uống nước có trái rất sai, kích thước trái nhỏ, vỏ có màu nâu (giống như màu trái dừa Xiêm đỏ), nước ngọt (Brix: 7 – 7,5%), kích thước trái rất nhỏ, thể tích nước 100-150 ml/trái, năng suất 250-300 trái/cây/năm, có thể sử dụng để làm kem dừa, rau câu dừa và tạo cảnh quan cho du lịch sinh thái. Vì kích thước trái quá nhỏ nên giống dừa này được trồng với số lượng không nhiều.
- Dừa Ẻo xanh (Còn gọi là dừa Xiêm chùm, Xiêm dây, Xiêm chuỗi …): Giống như dừa Ẻo nâu, dừa Ẻo xanh rất sai trái, kích thước trái nhỏ, vỏ có màu xanh, nước ngọt (Brix: 7 – 7,5%), thể tích nước 100-150 ml/trái, năng suất 250-300 trái/cây/năm. Giống dừa này hiện nay đang được quảng cáo rộng rãi trên thị trường, tuy nhiên do kích thước trái quá nhỏ, lượng nước ít nên rất khó tiêu thụ. Vì vậy, phải thận trọng khi phát triển giống dừa này ở diện tích lớn.
- Dừa Dứa (có nơi gọi là dừa Xiêm Thơm, dừa Thơm …): Là giống dừa uống nước có chất lượng và giá trị kinh tế cao, hiện có nhu cầu lớn trên thị trường. Tất cả các bộ phận của dừa dứa đều có mùi thơm lá dứa đặc trưng. Ở Việt Nam hiện đang tồn tại chủ yếu 02 dạng dừa Dứa:
Dạng I (còn gọi là dừa Dứa nhóm I): Trái có kích thước nhỏ, vỏ trái có màu xanh, nước rất ngọt và mùi thơm đậm đà. Ra hoa sau khoảng 2,5 - 3 năm trồng, năng suất bình quân 120-140 trái/cây/năm, nước ngọt (Bx0 : 8 - 9%), thể tích nước 200-250 ml/trái. Do tỉ lệ nẩy mầm thấp (<10%) nên giống dừa này tồn tại ở Việt Nam với số lượng không nhiều và rất hiếm có trên thị trường dừa giống.
Dạng II (còn gọi là dừa Dứa nhóm II): Trái có kích thước trung bình, vỏ trái có màu xanh, nước có vị ngọt và mùi thơm nhẹ hơn dừa dứa nhóm I. Ra hoa sau khoảng 2,5 - 3 năm trồng, năng suất bình quân 120-150 trái/cây/năm, nước ngọt (Brix: 7- 7,5%), thể tích nước 250-350 ml/trái. Nhờ có giá trị kinh tế cao nên nhóm giống dừa này ngày càng được trồng phổ biến. Hiện nay, giống dừa Dứa đang có mặt trên thị trường một phần được sản xuất trong nước, một phần được du nhập từ Thái Lan.
*
Với những thông tin cơ bản đã nêu về giống dừa uống nước, tùy vào điều kiện sinh thái và phát triển kinh tế của từng vùng, mong rằng người trồng dừa sẽ lựa chọn được những giống dừa mong muốn, phù hợp với mục đích sử dụng để mang lại hiệu quả cao nhất./.
Chi tiết xin liên hệ: TRUNG TÂM DỪA ĐỒNG GÒ
Địa chỉ: Ấp 1, xã Lương Hòa, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre
Điện thoại: 075 3862327 – 075 3704186 – 075 3862226
Email: info@coco-dgecvn.org
