TIỀM NĂNG VÀ THẾ MẠNH CỦA BẾN TRE VỀ CÂY DỪA
VÀ MỤC ĐÍCH TỔ CHỨC LỄ HỘI DỪA LẦN THỨ II
Nguyễn Thái Xây - Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre
Bài đăng trong ấn phẩm:
"Bến Tre - Xứ sở Dừa Việt Nam" - do DAVICOM xuất bản và phát hành năm 2010.
Bến Tre là tỉnh có diện tích dừa lớn nhất Việt Nam, hiện nay toàn tỉnh có trên 49.000 ha đất trồng dừa, sản lượng trên 360 triệu trái, có hơn 70% nhân dân Bến Tre gắn bó với sự sinh trưởng và phát triển của cây dừa, nó đã trở thành cây trồng kính tế cho thu nhập tương đối ổn định của ngươi nông dân Bến Tre.
Do đặc điểm về sinh lý, sinh thái của cây dừa có phổ thích nghi rộng: từ vùng ngọt cho đến vùng cát ven biển, phát triển ởnhững vùng đất có độ phì nhiêu kém, nhiễm phèn... mà không cần phải chăm sóc nhiều, cho thu nhập hàng tháng, bắt đầu từ năm thứ 5 sau khi trồng và kéo dài hơn 50 năm sau.
Ngoài việc dùng trong chế biến thực phẩm, dùng làm thức uống, dừa còn rất nhiều công dụng khác: vỏ dừa được đánh tơi thành sợi để bện dây thừng, lưới bảo vệ bờ biển; mụn dừa còn lại của khâu sản xuất chỉ xơ dừa được tận dụng để làm phân bón sinh học, phủ xanh đồi trọc; cơm dừa, nước dừa, gáo dừa là nguyên liệu để chế biến ra những mặt hàng có giá trị xuất khẩu cao như cơm dừa nạo sấy, bột sữa dừa, kem dừa, thạch dừa, kẹo dừa, than gáo dừa, than hoạt tính...; thân dừa được dùng trong sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ phục vụ cho ngành du lịch và xuất khẩu.
Hiện nay, toàn tỉnh có khoảng 70 doanh nghiệp có quy mô vừa, khá lớn cùng hàng trăm cơ sở, hộ gia đình tham gia sản xuất, chế biến các sản phẩm dừa, chủ yếu sản xuất hàng xuất khẩu như: cơm dừa nạo sấy, dầu dừa, kẹo dừa, than gáo dừa, chỉ xơ dừa, mụn dừa, thạch dừa, hàng thủ công mỹ nghệ... hoạt động ngày càng có hiệu quả, góp phần giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao động của địa phương, tạo thu nhập ổn định cho người nông dân.
Mặc dù có lúc trải qua những giai đoạn khó khăn do tác động của thị trường thế giới, thiên tai, dịch bệnh, một bộ phận người nông dân có lúc phải đốn dừa chuyển sang trồng những loại cây trồng khác để có thu nhập ổn định hơn, một số doanh nghiệp ngành dừa của tỉnh cũng lâm vào tình trạng khốn đốn. Tuy vậy dừa vẫn giữ vị trí độc tôn là ngành hàng nông sản chủ lực của tỉnh.
Khối lượng các sản phẩm dừa xuất khẩu ngày càng nhiều, tăng trưởng nhanh. Một số mặt hàng có giá trị xuất khẩu cao đang có chiều hướng phát triển tốt như:
- Cơm dừa nạo sấy, năm 2000 khoảng 620 tấn, năm 2005 là 13.402 tấn, năm 2008 là 14.725 tấn, năm 2009 ước khoảng 17.000 tấn;
- Kẹo dừa, năm 2000 là 2.292 tấn, năm 2005 là 5.285 tấn, năm 2008 là 8.954 tấn, năm 2009 ước khoảng 7.500 tấn;
- Chỉ xơ dừa, năm 2000 là 30.120 tấn, năm 2005 là 65.501 tấn, năm 2008 là 65.648 tấn, năm 2009 ước khoảng 72.000 tấn;
- Than gáo dừa, năm 2000 là 13.379 tấn, năm 2005 là 13.745 tấn, năm 2008 là 15.618 tấn, năm 2009 ước khoảng 16.000 tấn;
- Dừa trái, năm 2000 là 64 triệu trái, năm 2005 là 72 triệu trái, năm 2008 là 98 triệu trái, năm 2009 ước khoảng 109 triệu trái.
Kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm dừa của Bến Tre tăng nhanh qua các năm. Năm 1995 là 4,242 triệu USD, năm 2000 là 17,928 triệu USD, chiếm 55% kim ngạch xuất khẩu của tỉnh; năm 2005 là 43,312 triệu USD, chiếm 46% tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh; đến năm 2008 là 80,368 triệu USD, chiếm 43% kim ngạch xuất khẩu của tỉnh. Tốc độ tăng trưởng bình quân (1996-2000) là 32%, (2001-2005) là 20%, và (2006-2008) là 13%.
Sản phẩm dừa của Bến Tre có mặt rộng khắp trên thị trường thế giới, ngoài các thị trường lớn như: Trung Quốc, EU, Hàn Quốc, Ai Cập... hiện nay sản phẩm dừa Bến Tre đã được xuất khẩu sang trên 80 quốc gia và khu vực như: Pháp, Nga, Nhật, Italia, Bỉ, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Hà Lan, Hy Lạp, Đài Loan, U.A.E, Pakistan, Uruguay...
Cây dừa của Bến Tre đã góp phần to lớn vào phát triển kinh tế của tỉnh nhà, có thể nói cây dừa là cây của xóa đói giảm nghèo, giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao động, giúp nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống của người dân, đồng thời đóng góp một phần đáng kể vào ngân sách của địa phương.
Để phát huy thế mạnh cây dừa của Bến Tre trong thời gian tới, hiện nay tỉnh đã và đang triển khai thực hiện 2 dự án: Dự án thâm canh 1.000 ha dừa và Dự án trồng mới 5.000 ha dừa giai đoạn 2005-2010, đến nay đã thực hiện hơn 3.000 ha, với mục tiêu đến hết năm 2010 diện tích dừa Bến Tre có khoảng 49.500 ha; đồng thời, xây dựng và phát triển những mô hình trồng xen trong vườn dừa như ca cao (Dự án phát triển 10.000 ha ca cao); măng cụt (Dự án phát triển 2.500 ha măng cụt) và các loại cây trồng khác như cam, quýt, chanh..., trồng cỏ phục vụ chăn nuôi và các mô hình nuôi xen như tôm càng xanh, thả cá, nuôi dê, gà thả vườn... nhằm tăng hiệu quả trên một đơn vị diện tích; áp dụng tiến bộ kỹ thuật trong việc trồng và chăm sóc dừa để cải thiện năng suất, tăng thu nhập cho nông dân.
Về công nghiệp chế biến, tỉnh sẽ huy động tối đa nguồn nguyên liệu hiện có để duy trì sản xuất các sản phẩm truyền thống của tỉnh; khuyến khích các doanh nghiệp, cơ sở đầu tư thay đổi thiết bị để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm; kêu gọi đầu tư phát triển các công nghệ tiên tiến sản xuất các sản phẩm mới, có giá trị gia tăng cao như: bột sữa dừa, thực phẩm chức năng, nước dừa đóng hộp xuất khẩu...
Tỉnh cũng đã chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bến Tre kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đưa cây dừa vào danh mục giống cây trồng được phép sản xuất và kinh doanh nhằm tạo điều kiện cho các cơ sở sản xuất kinh doanh giống thực hiện theo Pháp lệnh giống cây trổng, bảo đảm chất lượng giống; phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn như giao thông, thủy lợi phục vụ cho sản xuất và vận chuyển sản phẩm; xây dựng những mô hình liên kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ, xây dựng thương hiệu, cụm điểm công nghiệp -Tiểu thủ công nghiệp và làng nghề sản xuất dừa truyền thống theo quy mô vừa và nhỏ ở những nơi điều kiện công nghiệp lớn chưa phát triển. Bến Tre đang vận động thành lập Hiệp hội Dừa của tỉnh nhằm tạo mối liên kết giữa bốn nhà, trong việc hoạch định chiến lược phát triển và thị trường tiêu thụ dừa; hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc tìm thị trường tiêu thụ trong và ngoài nước thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại...
Chính vì thế, Lễ hội Dừa Bến Tre lần thứ II là lễ hội mang tính đặc trưng của tỉnh Bến Tre, được tổ chức thành chuỗi các hoạt động độc đáo, hấp dẫn nhằm mục đích giới thiệu những sản phẩm phong phú, đa dạng từ giống, kỹ thuật chăm bón, các sản phẩm được chế biến từ dừa, thị trường tiêu thụ nhằm liên kết nông gia với thị trường, phát triển thị trường bền vững và cải thiện nâng cao đời sống người trồng dừa, góp phần tạo ra sản phẩm văn hóa du lịch độc đáo, thu hút du khách trong và ngoài nước. Đồng thời, qua đó, giới thiệu, quảng bá tiềm năng, thế mạnh của Bến Tre, tạo dấu ấn về con người, môi trường thiên nhiên của Bến Tre để thu hút, kêu gọi các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Tóm lại, Lễ hội Dừa Bến Tre lần thứ II chính là thực hiện Chương trình xúc tiến đầu tư, thương mại và du lịch, là cơ hội giao thương, đẩy mạnh tiếp thị, quảng bá thương hiệu các sản phẩm dừa, tìm kiếm khách hàng, mở rộng thị trường xuất khẩu, góp phần đẩy mạnh phát triển dầu tư, thương mại và du lịch trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế
