Thời gian qua, ngành công nghiệp chế biến dừa của Bến Tre không ngừng phát triển.
Thời gian qua, ngành công nghiệp chế biến dừa của Bến Tre không ngừng phát triển. Hiện toàn tỉnh có hơn 1.970 cơ sở chế biến dừa, với nhiều loại hình, quy mô hoạt động rất khác nhau. Giá trị sản xuất các sản phẩm từ dừa chiếm khoảng 15% trong tổng giá trị sản xuất công nghiệp; Kim ngạch xuất khẩu chiếm khoảng trên dưới 20% trong tổng kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh; Doanh số bán ra tại thị trường nội địa của các doanh nghiệp không ngừng tăng qua các năm đã góp phần quan trọng trong việc tạo nguồn thu cho ngân sách tỉnh, phát triển kinh tế - xã hội và cải thiện đời sống người dân.
Dừa trái: Với sản lượng khoảng 600 triệu quả/năm. Trong đó: khoảng 15% là dừa tươi uống nước; 85% là dừa trái khô phục vụ cho chế biến công nghiệp. Ngoài ra, Bến Tre còn được xem là chợ dừa đã thu hút lượng dừa trái từ các tỉnh lân cận chở đến bán. Số lượng này không thống kê được.
Dừa trái tươi, chủ yếu được tiêu thụ tại thị trường nội địa, nhiều nhất các tỉnh phía Nam, thành phố Hồ Chí Minh, các tỉnh miền Trung, Tây nguyên và Hà Nội.
Dừa trái khô, chủ yếu cung cấp cho các doanh nghiệp sản xuất, chế biến của tỉnh, xuất khẩu sang Trung Quốc, một lượng dừa khô cũng được tiêu thụ ngoài tỉnh. Tuy nhiên số lượng bán ra ngoài tỉnh không nhiều.Năm 2016, các nhà máy chế biến dừa tiêu thụ khoảng 98% sản lượng dừa khô trong tỉnh tương đương khoảng 500 triệu quả, đạt khoảng 60% công suất thiết kế. Số lượng dừa trái khô xuất khẩu sang Trung Quốc ngày càng giảm. Trước năm 2010, số lượng dừa khô xuất khẩu sang Trung Quốc trên 100 triệu trái/năm. Đến 2016. dừa khô xuất khẩu sang Trung Quốc chỉ còn 14 triệu trái. Nguyên nhân do các doanh nghiệp chế biến dừa của Bến Tre đã đẩy mạnh thu mua dừa khô để chế biến ra các sản phẩm có giá trị cao.
Thời gian qua giá dừa trái của Bến Tre luôn biến động, lúc tăng, lúc giảm. Tuy nhiên, qua thống kê, theo dõi giá của Sở Công Thương cho thấy, giá dừa khô của Bến Tre luôn cao hơn giá dừa của Philippines từ 1,2 - 2,4 lần.
Các sản phẩm chế biến từ dừa được chia thành 02 nhóm: nhóm chế biến tinh, kẹo dừa và nhóm chế biến thô.
Các sản phẩm chế biến tinh bao gồm các sản phẩm: cơm dừa nạo sấy, sữa dừa đóng hộp lon, nước dừa đóng hộp, bột sữa dừa, than hoạt hoạt tính, dầu dừa nguyên chất, mặt nạ từ thạch dừa có giá trị cao, được xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới. Năm 2016, xuất khẩu sang khoảng 84 quốc gia và vùng lãnh thổ. Tỷ trọng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc giảm dần; Tỷ trọng xuất khẩu sang thị trường châu Âu, châu Mỹ, châu Phi, châu Đại Dương tăng nhanh qua các năm. Đối với thị trường trong nước, các sản phẩm này cũng được tiêu thụ rộng rãi tại các kênh phân phối, bán lẻ.
Sản phẩm kẹo dừa trước đây chủ yếu xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, tuy nhiên gần đây cũng được xuất khẩu sang các nước Mỹ, EU, Nhật, Hàn Quốc, Lào, Campuchia, Myanmar. Bên cạnh thị trường xuất khẩu, mặt hàng kẹo dừa cũng được tiêu thụ mạnh tại thị trường nội địa. Hiện nay kẹo dừa của các doanh nghiệp Bến Tre đã có mặt tại hệ thống các siêu thị, chợ, cửa hàng bán lẻ khắp các tỉnh thành trong cả nước. Thời gian qua, nhiều sản phẩm kẹo dừa, thạch dừa liên tục được người tiêu dùng bình chọn là hàng Việt Nam chất lượng cao như: kẹo dừa Bến Tre, Thanh Long, Yến Hoàng, Yến Hương, thạch dừa Minh Châu đã giúp cho các sản phẩm kẹo dừa, thạch dừa của các doanh nghiệp ngày càng nổi tiếng và tiêu thụ tốt tại thị trường trong nước.
Nhóm chế biến thô bao gồm cácsản phẩm như: dầu dừa thô, thạch dừa thô, chỉ xơ dừa, các sản phẩm từ chỉ, than thiêu kết. Phần lớn được xuất khẩu dưới dạng thô hoặc bán thành phẩm. Thị trường xuất khẩu chủ yếu là Trung quốc, Đài Loan, Hàn Quốc, Thái Lan, Singapore. Những năm gần đây, than thiêu kết được bán cho nhà máy sản xuất than hoạt tính của tỉnh nên số lượng xuất khẩu sụt giảm mạnh. Trước năm 2012, mỗi năm xuất khẩu trên dưới 10.000 tấn. Hiện nay xuất khẩu gần 100 tấn.
Ngoài các sản phẩm chế biến, Bến Tre còn nổi tiếng về sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ dừa. Hiện nay, hàng thủ công mỹ nghệ có trên 200 loại sản phẩm khác nhau làm từ gỗ dừa, gáo dừa, xơ dừa, cọng dừa, trái dừa, chủ yếu tiêu thụ tại thị trường trong nước với hình thức gia công theo đơn đặt hàng, một số ít được bán cho các khu, điểm du lịch.
Những năm gần đây, một số doanh nghiệp chế biến dừa của Bến Tre đã quan tâm đầu tư sản xuất nhiều sản phẩm có giá trị gia tăng cao, xây dựng và phát triển thương hiệu, có chiến lược kinh doanh tiếp thị tại thị trường trong, ngoài nước. Tuy nhiên, nhìn chung, thương hiệu dừa của Bến Tre trên thị trường thế giới chưa được biết đến nhiều. Nguyên nhân chủ yếu do: doanh nghiệp chưa thiết lập được thương hiệu đủ mạnh; còn giao dịch riêng lẻ, thiếu hẳn sự liên kết để tăng sức cạnh tranh; Một số doanh nghiệp chưa quan tâm đúng mức đến công tác xúc tiến thương mại; chưa xuất khẩu trực tiếp đến thị trường nước ngoài phải thông qua các doanh nghiệp trung gian tại thành phố Hồ Chí minh hoặc Hà Nội.
Giá cả thị trường các sản phẩm dừa luôn biến động và nhiều lần suy giảm mạnh làm cho thu nhập của nông dân bị sa sút, các doanh nghiệp chế biến dừa cũng chịu nhiều rủi ro nhất là khi giá xuất khẩu tụt giảm hoặc không chủ động được nguồn nguyên liệu đầu vào phục vụ cho chế biến.
Để hỗ trợ ngành dừa Bến Tre phát triển bền vững, Sở Công Thương đã phối hợp với các ngành, địa phương tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh xây dựng Chương trình phát triển ngành Dừa tỉnh Bến Tre đến năm 2020, đề ra nhiều giải pháp để phát triển ngành dừa Bến Tre theo kịp các nước trong khu vực./.
